Xurmanın əsas üstünlüyü onun tərkibində çoxlu miqdarda antioksidantların olmasıdır. Onlardan biri A vitamininin əsasını təşkil edən beta-karotindir. O, yerkökü, bibər və ya balqabaqdan daha çox xurmada olur. Təxminən 150 q ağırlığında bir meyvə yeyirsinizsə, bu maddənin gündəlik tələbatının 20% -ni ala bilərsiniz. A vitamini ilk növbədə bədənimizdəki hüceyrələrin yenilənməsi üçün vacibdir. Beta-karoten həmçinin sərbəst radikallarla mübarizə aparır, hüceyrələri məhv olmaqdan qoruyur və qocalma prosesini ləngidir. Lakin xurma bəzi hallarda zərəli ola bilər.
Xurmanın tərkibi
Xurmanın tərkibində C vitamini çoxdur. B qrupunun vitaminləri ilə birlikdə (80 qr xurma B5 vitamininə olan gündəlik tələbatı ödəyir) immun sisteminin fəaliyyətini stimullaşdırır, orqanizmin virus və bakterial infeksiyalara qarşı müqavimətini artırır. Bundan əlavə, xurmada kifayət qədər miqdarda olan askorbin turşusu P vitamini ilə birlikdə qan damarlarına faydalı təsir göstərir. Bu ümumiyyətlə qan dövranını yaxşılaşdırır və aterosklerozun qarşısını alır. Təsadüfi deyil ki, xurmanın ürək-damar xəstəliklərinin inkişaf riski olan insanların günəlik rasionuna daxil edilməsi tövsiyə olunur.
Xurmanın mikroelement tərkibi də müxtəlifdir. Tərkibində bədəndən artıq suyun çıxarılmasına kömək edən kalium var. Məhz buna görədə xurma yüksək qan təzyiqinə meylli insanlar üçün faydalıdır. Digər qiymətli mikroelement maqneziumdur. Ürək əzələsinin işini normallaşdırır, sinir sisteminə faydalı təsir göstərir və digər faydalı maddələri insan orqanizm tərəfindən mənimsənilməsini yaxşılaşdırır. Maqnezium natrium duzlarını çıxarmağa kömək edir və bununla da böyrək daşlarının əmələ gəlməsi ehtimalını azaldır.
Xurmanın faydası
Xurma tez-tez anemiyadan əziyyət çəkən insanların müalicəsi üçün təyin edilir. Bu giləmeyvə əslində kifayət qədər dəmir ehtiva edir, asanlıqla mənimsənilir. Tərkibində tiroid bezinin normal fəaliyyəti üçün faydalı olan yod da var. Yeri gəlmişkən, bu mikroelement bitki mənşəli məhsullarda nadir hallarda olur. Tərkibinə görə rekordçu dəniz yosunudur, amma təəssüf ki, hər kəsin zövqünə uyğun deyil.
Xurma bağırsaq fəaliyyətini stimullaşdırır. Orta hesabla üç saat ərzində sorulur, lakin qaba pəhriz lifinin tərkibinə görə laksatif təsir göstərir. Xurma normada istehlak edildikdə gündəlik bağırsaq fəaliyyətini normallaşdırır. Lakin bu effekti yalnız yetişmiş meyvələr verir. Əks təqdirdə, xüsusilə xroniki qəbizlikdən əziyyət çəkənlər üçün əks təsir göstərə bilər.
Xurmanın büzücü xüsusiyyəti (həddindən artıq istehlak edildikdə) tərkibindəki tanin ilə əlaqəli şişkinlik, mədə ağrısı və qəbizliyə səbəb ola bilər.
Xurmanı kimlərə yemək tövsiyyə olunmur?
Xroniki mədə-bağırsaq xəstəliklərinin kəskinləşməsi zamanı xurma yemək tövsiyə edilmir. Xurmanın sidikqovucu təsiri olduğu üçün böyrək daşı problemi olanlar da ondan istifadə etməməlidir.
Xurma kifayət qədər çox karbohidrat ehtiva edir – 100 q məhsula 18,5 q, bu miqdarın 25% -i qlükoza və fruktozadan gəlir. Eyni zamanda, xurma aşağı glisemik indeksə malikdir. Bu, tərkibində karbohidratlar da daxil olmaqla, qida maddələrinin mənumsənilməsini ləngidən çoxlu taninlərin olması ilə bağlıdır.
Şəkərli diabet xəstələri xurma yeyərkən diqqətli olmalıdırlar. Bu vəziyyətdə heç bir qəti əks göstəriş yoxdur, lakin giləmeyvəni sui-istifadə etməməlisiniz. Həkimlə məsləhətləşdikdən sonra gündə 50-100 q-dan çox olmayan xurma istehlak etmək tövsiyə olunur (bu, orta hesabla meyvənin yarısıdır). Bədənin reaksiyasını müşahidə etmək çox vacibdir, xurma yedikdən sonra qlükoza səviyyəsini bir qlükometrdən istifadə edərək ölçmək daha yaxşıdır. Bu miqdarda xurmaya yaxşı dözsəniz, vəziyyətiniz dəyişməyəcək, bu normaya əməl edin, orta hesabla 10-15% azaldın.
Həmçinin şəkərli diabet xəstələrinə az yetişmiş xurmaya diqqət yetirmələri tövsiyə olunur. Tərkibində daha çox tanin var, bu da qan şəkərinin daha asta yüksəlməsi deməkdir. Bundan əlavə, bu cür meyvələr ümumiyyətlə daha az şəkər və çoxlu qida lifi ehtiva edir ki, bu da ümumiyyətlə diabetli insanlar və kilo verməyə meyilli olanlar üçün faydalıdır.
Gündə neçə xurma yeyə bilərsiniz?
Rasionunuza xurma daxil edərkən, yeməyinizdə sadə şəkərlərin ümumi miqdarını nəzərə almaq lazımdır. Orta hesabla meyvənin təxminən 250-300 g ağırlığında olmasına diqqət yetirin, onun tərkibində kalori yükü 150 ilə 220 kkal arasında dəyişir. Daha kiçik çeşidlər (Korolyok xurması) götürsəniz, kalori miqdarı 100 qr üçün təxminən 50 kkal təşkil edir. Orta hesabla, rasionunuza həftədə 2-3 ədəddən çox olmamaq şərti ilə bu giləmeyvəni daxil edə bilərsiniz. Daha kiçik meyvələrdən danışırıqsa, sadə şəkərlərin gündəlik istehlak normasını nəzərə almaqla gündə bir xurma yeyə bilərsiniz. Hər gün bir xurma yemək zərərli deyil. Bu arada təzə xurmada faydalı maddələrin çəkisi daha çox olur.
Quru xurmanın faydası nədir və onu kimlərə yemək tövsiyyə edilmir?
Günəşdə qurudulmuş xurmanın özünə məxsus xüsusiyyətləri var. İlk növbədə qurudulmuş xurma ddaha Əvvəla, bu, kalorili məzmunduçox kalorilidir (təzə giləmeyvə ilə müqayisədə kalori sayı dörd dəfə yüksəkdir). 100 q məhsulda təxminən 300 kkal var.
Arıqlamaq istəyənlər, şəkərli diabet və ya piylənmədən əziyyət çəkənlər qurudulmuş xurma yeməkdən çəkinməlidirlər. Digər tərəfdən, qurudulmuş xurma həm də mikroelementlər və vitaminlər mənbəyidir, üstəlik, yüksək karbohidrat tərkibinə görə idmandan əvvəl qəlyanaltı üçün əla seçimdir. Lakin başa düşmək lazımdır ki, 30 q qurudulmuş xurma 100 q təzə giləmeyvənin alternatividir.
Xurma mürəbbəsi faydalıdırmı?
Xurma mürəbbəsi tez hazırlanırsa, vitamin tərkibini saxlayır. Bu mürəbbənin tərkibində çox şəkər olur! Beləliklə, o artıq çəkisi olan və diabetli insanlar üçün əks göstərişi olan qida məhsulu sayılır. Sadə karbohidratların gündəlik qəbulu normasına cavab verirsinizsə, bu mürəbbədən gündə bir xörək qaşığı yemək kifayətdir.