Beynəlxalq Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) əsas qida məhsullarınlın qiymət indekslərinin artımının davam etdiyini qeyd edib.
TIME FAO-ya istinadən bildirir ki, FAO-nun Ərzaq Qiymətləri İndeksi (FFPI) 2021-ci ilin noyabr ayında orta hesabla oktyabr ayı ilə müqayisədə 1,2%, 2020-ci ilin noyabrı ilə müqayisədə isə 27,3% artım müşahidə olunub. Bu son 10 ildə, yəni 2011-ci ilin iyun ayından bəri ən yüksək səviyyədə təyin edilən FFPI İndeksi olub. Noyabr ayında dənli bitkilər (taxıl, düyü, qarğıdalı) və süd məhsulları üzrə göstəricilər əvvəlki dövrlə müqayisədə daha çox artıb, lakin şəkər, ət və bitki yağları üzrə qiymətlər oktyabr ayına nisbətən cüzi də olsa azalıb.
Taxıl qiymətləri
FAO-nun Taxıl Qiymətləri İndeksi orta aylıq artım 3,1%, son bir il ərzində müşahidə edilən artım 23,2% təşkil edib. Xüsusilə nəzərə çarpan artım əsas ixracatçılar arasında yüksək keyfiyyətli buğdaya olan məhdud təklif fonunda güclü tələb və buğda qiymətlərinin artıq yarım ilə yaxın müddətdə, 2011-ci ilin may ayından bəri, ən yüksək səviyyəyədək davamlı artımı olub. Vaxtsız yağışlar və qeyri-müəyyənlik səbəbindən Avstraliyada məhsulun keyfiyyəti potensial olaraq aşağı düşüb. Rusiya Federasiyasında ixrac tədbirlərinə mümkün dəyişikliklər edilib. İri taxıllar üçün beynəlxalq arpa qiymətləri ehtiyat çatışmazlığı fonunda artmağa davam edib. Noyabr ayında Argentina, Braziliya və Ukraynadan gələn yüksək satış templəri nəticəsində qarğıdalıya olan ixrac qiymətləri bir qədər yüksəlib. Mövsümi tədarük təzyiqləri isə Amerika Birləşmiş Ştatlarından ixrac qiymətlərini məhdudlaşdırıb. Bunun əksinə olaraq, müxtəlif Asiya tədarükçülərinin məhsul yığımında çevikliyi və pərakəndə idxal tələbi sayəsində noyabr ayında dünya düyü qiymətləri ümumi olaraq sabit qalıb.
Qeyd edək ki, ötən ilin son aylarında dünya bazarında baş vermiş artım Azərbaycanda artıq özünü büruzə edib və çörəyin qiyməti növündən asılı olaraq 10-15 qəpik artıb.
Bitki Yağı Qiymətləri
FAO Bitki Yağı Qiymətləri İndeksi noyabrda orta hesabla əvvəlki ayla müqayisədə alınan rekord həddən – yəni 0,2% çox olub. Yüngül azalma soya və kolza yağının bir qədər aşağı qiymətlərini əks etdirir, palma yağının qiymətləri isə əsasən dəyişməz qalıb. Beynəlxalq palma yağı qiymətləri noyabr ayında sabit qalıb, lakin COVID-19-un yenidən yayılması narahatlığı təsiri altında əsas istehsalçı ölkələrdə istehsal templərinin gözlənilən yavaşlamaları bunu kompensasiya edib. Soya və kolza yağlarının dünya qiymətləri əsasən tələbin normalaşdırılması ilə əlaqədar olaraq cüzi şəkildə azalıb. Bu arada neftin qiymətinin aşağı düşməsi də bitki yağı qiymətlərinə təsir edib.
Azərbaycanda bitki yağlarının qiymətləri son bir neçə ildə 2 dəfəyədək artıb.
Süd Məhsullarının Qiymətləri
FAO-nun Süd Məhsullarının Qiymətləri İndeksi noyabrda orta hesabla oktyabr ayına nisbətən 3,4%, 2020-ci ilin eyni ayı ilə müqayisədə isə 19,1% çox olub.
Ət Qiyməti
FAO-nun Ət Qiyməti İndeksi noyabrda dördüncü aydır ki, orta hesabla 0,9% azalma nümayiş edir, lakin 2020-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ət qiymətləri 17,6% yüksəkdir. Bu arada beynəlxalq donuz əti qiymətləri Çindən, xüsusən də Avropa İttifaqından alışların azalması nəticəsində beş ay ərzində azalıb. Quzu əti qiymətləri də əsasən Avstraliyadan ixracın artması fonunda kəskin şəkildə aşağı düşüb. Bu arada, Braziliyada ət qiymətlərindəki eniş Avstraliya ətinin yüksək qiymətləri ilə kompensasiya edildiyi üçün beynəlxalq mal ətinin qiymətləri sabit qalıb.
Beynəlxalq mal ətinin qiymətləri isə sabit qaldı, çünki Braziliyada ət qiymətlərindəki eniş, sürünün bərpası üçün güclü tələb fonunda kəsim üçün mal-qaranın aşağı satışını əks etdirən yüksək Avstraliya ixrac dəyərləri ilə kompensasiya edilib. Qlobal tədarük təklif tərəfi məhdudiyyətlərinə baxmayaraq tələbi ödəmək üçün kifayət etdiyi üçün quş ətinin qiymətləri də əsasən sabit olub.
Azərbaycanda son bir neçə ildə ət məhsullarının qiymətləri 50-80%-dək artıb
Şəkər Qiymət
FAO-nun Şəkər Qiymət İndeksi noyabrda orta hesabla oktyabr ayına nisbətən 1,4% artıb, 2020-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə isə təxminən 40% artıb. Qlobal şəkər qiymətlərinin noyabr ayında artması, əsasən, dünyanın ən böyük şəkər ixracatçısı olan Braziliyada etanol istehsalı üçün şəkər qamışından istifadənin artmasına səbəb olan daha yüksək etanol qiymətləri ilə bağlı olub. Dünya şəkər qiymətləri daha da aşağı nəqliyyat xərcləri ilə bağlı güclü qlobal idxal tələbi ilə dəstəkləndi. Bununla belə, ümumilikdə şəkərin dünya qiymətlərinə yüksələn təzyiq Hindistandan böyük tədarüklər və Tailanddan şəkər ixracı üzrə müsbət proqnozla məhdudlaşıb.
Azərbaycanda şəkərin qiyməti beynəlxalq bazarda artıma müvafiq şəkildə artıb.