Bu gün yola saldığımız ilin son çərşənbə axşamı “Torpaq çərşənbəsi” Novruz bayramı ərəfəsində qeyd edilir. “Yer” in dördüncü həyati elementi oyanır.

TIME rəsmi mənbəyə istinadən bildirir ki, ənənəyə görə bu cümə axşamı xüsusilə təntənəli şəkildə qeyd olunur. Qədim dövrlərdə evlərinin damındakı hər bir ailə hər bir ailə üzvü üçün bir məşəl yandırırdı, lakin müasir həyatda məşəllər şənlik masasında yandırılan şamlar ilə əvəz olunur.

Bu gün ümumiyyətlə evlərin həyətində tonqallar yandırılır və insanlar bütün mənfilikləri özlərindən təmizləmək və özlərini yeni torpaq və atəş enerjisi ilə doldurmaq üçün üzərindən tullanmalıdırlar. Heç bir halda tonqal su ilə söndürülməməlidir, tonqal sönənə qədər gözləmək lazımdır, bundan sonra qızlar və oğlanlar külü toplayaraq qıraq bir yerə tullamalıdırlar. Bu, odun üstündən tullanan hər kəsin çətinliklərinin məhv olmasını simvollaşdırır.

Əvvəlki çərşənbə axşamı günlərindən fərqli olaraq bu çərşənbə axşamı istəklərin reallaşması üçün müxtəlif əyləncəli falçılıqla zəngindir, qızlar və cavanlar nə vaxt nişanlanacaqlarını, toyları olacağını öyrənir, digərləri istək tutub gerçəkləşəcəyini öyrənmək üçün fala baxırlar. Misal üçün, bir şəxs istək edib evinin qapısından çıxıb qonşularının qapısını pusaraq “Gülağ falı”na çıxır (bu xüsusilə geniş yayılmış Novruz fallarından biridir) ilk eşitdiyi söz bu arzunun gerçəkləşib – gerçəkləşmədiyinə işarə verir. Müsbət, mehriban və yaxşı sözlər eşidirlərsə, bu istəyin yerinə yetiriləcəyi, əksinə halda isə biraz gözləməli olacağına işarə edir. Buna görə gün ərzində daha çox xoş sözlər deyib gülmək daha məqsədə uyğundur.

Qızlar, yeni ildə evlənəcəklərini öyrənmək üçün qapıdan çıxıb, evlərinin qapısına önü ilə dönüb tərliklərini başlarının üstündən qapı istiqamətində atırlar, tərliyin ucu evə baxarsa o qız o ilidə ailəsində qalacağına işarədir, əks istiqamətdə düşərsə bu onun qisməti ilə qarşılaşacağına işarı edir və yeni ildə nişanlanacağı və toyu olacağına işarədir.

Bir çox fallar var, hamısını sadalamaq mümkün deyil, əylənmək heç vaxt zərər vermir, lakin onuda bilməliyik ki, taleyə və özünüzə ümid etmək daha yaxşıdır.

Bu axşam qonşuların qapılarına şirniyyat üçün bir papaq atmaq da adətdir, uşaqlar və gənclər adətən buna meyl edirlər.

Novruz ərəfəsində vəfat edən qohumları dualarla xatırlamaq və mümkünsə qəbirlərini ziyarət etmək də adətdir. İl axır çərşənbə axşam yeməyi hazırlayarkən vəfat edən yaxınlarının adını çağıraraq deyirlər: “filankəs (adı) adına bişirirəm”.

Axşam süfrə açılır, hazırlanan bayram şirniyyatları, paxlava, badambura, şekerbura, gogal və s. ilə bəzədilir, şamlar yandırılır və gələn il üçün arzu tutulur.